Mumps भाइरस के हो?
मम्प्स एक भाइरल संक्रमण हो जसले मुख्य रूपमा लार ग्रन्थिहरूलाई असर गर्छ, जसले गर्दा अनुहारको ग्रन्थिहरू असामान्य रूपमा सुन्निन्छ। यो अवस्थालाई सामान्यतया मम्प्स भनिन्छ। पहिले यो समस्या धेरैजसो बालबालिकामा देखिने गरेको भएपनि अहिले बृद्धबृद्धाहरु पनि यसको प्रभावमा पर्न थालेका छन् । मम्प्स भाइरस नाक र घाँटीबाट निस्कने संक्रामक थोपाहरू मार्फत छिट्टै फैलिन्छ, विशेष गरी जब व्यक्तिले हाछ्युँ गर्छ।
सङ्क्रमण भएको १ देखि २ हप्तापछि मम्प्सका लक्षण देखा पर्ने र यी लक्षण फ्लूसँग मिल्दोजुल्दो हुने स्वास्थ्य विज्ञहरू बताउँछन् । यो भाइरसका कारण अनुहारमा सुन्निने र पीडितलाई निकै असहज महसुस हुन्छ । तसर्थ, यो भाइरसको बढ्दो प्रकोपलाई ध्यानमा राख्नु र संक्रमणबाट बच्न उपायहरू अपनाउनु महत्त्वपूर्ण छ।
मम्प्स भाइरसका लक्षणहरू के के हुन्?
मम्प्स भाइरस संक्रमणले निम्न लक्षणहरू निम्त्याउँछ:
- गाला, बङ्गारा र घाँटी क्षेत्रमा सुन्निने देखिन्छ।
- दुखाइ अनुहार, बङ्गारा र कान नजिकै अनुभव हुन्छ।
- हल्का ज्वरो आउने, शारीरिक कमजोरी र थकान महसुस हुन्छ ।
- खाने इच्छा घट्छ ।
- मुखमा सुख्खापन अनुभव हुन्छ।
- जोर्नी दुख्ने र टाउको दुख्ने समस्या हुन्छ ।मांसपेशिहरु मा अत्यधिक दुखाइ छ।
मम्प्स भाइरस सावधानी
- मम्प्सबाट बच्न, बच्चाहरूलाई समयमै MMR खोप लगाइनुपर्छ।
- घरमा कसैलाई मम्प्स भएमा उसलाई कम्तिमा सात दिन अलग्गै राख्नुपर्छ ।
- पूर्ण आराम र उचित हेरचाहले छिट्टै निको हुन मद्दत गर्छ।
- अधिक नरम र तरल तरल पदार्थ उपभोग गर्नुहोस्।
- कडा वा चपाउने चीजहरू उपभोग नगर्नुहोस्।
- सूजन कम गर्न आइस प्याक प्रयोग गर्नुहोस्।
- मम्प्सको लक्षण देखा परेमा तुरुन्तै डाक्टरलाई सम्पर्क गर्नुहोस् र उपयुक्त उपचार गराउनुहोस्।
मम्प्स भाइरस (Mumps Virus Treatment and Protection) बाट कसरी बच्ने
मम्प्स, एक संक्रामक रोगबाट बच्न निम्न सावधानीहरू आवश्यक छ:
- MMR खोप: बच्चाहरूलाई मम्प्स भाइरसबाट जोगाउन, MMR (दादुरा, मम्प्स र रुबेला) खोप लगाउन सुनिश्चित गर्नुहोस्।
- आइसोलेसन: यदि घरको कुनै सदस्यलाई मम्प्सबाट सङ्क्रमण भएको छ भने, उसलाई कम्तिमा सात दिनसम्म अलग्गै राख्नुपर्छ।
- आराम: छिटो रिकभरीको लागि पर्याप्त आराम लिनुहोस्।
- नरम आहार: नरम खानेकुरा खानुहोस् र पर्याप्त मात्रामा तरल पदार्थ पिउनुहोस्।
- चपाउनबाट जोगिनुहोस्: चपाउनु पर्ने चीजहरू नखानुहोस्।
- आइस प्याक: सूजन कम गर्न आइस प्याक प्रयोग गर्नुहोस्।
- चिकित्सकीय सल्लाह: मम्प्सका लक्षण देखा परेमा ढिलो नगरी डाक्टरसँग परामर्श लिनुहोस् र तुरुन्तै उपचार सुरु गर्नुहोस्।
यी उपायहरूले मम्प्स भाइरसबाट जोगाउन सहयोगी साबित हुनेछन् र संक्रमणको फैलावटलाई रोक्न मद्दत गर्नेछ।
मम्प्स कसरी फैलिन्छ? (मम्प्स कसरी फैलिन्छ)
मम्प्स भाइरस, अन्य भाइरसहरू जस्तै, खोक्दा वा हाछ्युँ गर्दा एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सर्छ। यसबाहेक, यो भाइरसको कण भएको वस्तुलाई छोएर पनि फैलिन सक्छ। विशेष गरी, कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका व्यक्तिहरू प्रकोपको लागि बढी संवेदनशील हुन्छन्। बालबालिका होस् वा वयस्क, मम्प्सले भेदभाव गर्दैन र सबै उमेरका मानिसहरूलाई असर गर्न सक्छ। यसलाई नियन्त्रण गर्न खोपको ठूलो आवश्यकता छ।
मम्प्स नियन्त्रणमा स्वास्थ्य विभागको नयाँ पहल
सरुवा रोग माम्प्सको बढ्दो केसलाई ध्यानमा राख्दै स्वास्थ्य विभागले अतिरिक्त मुख्य सचिव शुभ्रा सिंहको सल्लाहमा विशेष दिशानिर्देश जारी गरेको हो । यी दिशानिर्देशहरू अनुसार, मम्प्स संक्रमणका लक्षणहरू सामान्यतया 2 देखि 3 हप्ता पछि देखा पर्छन् र 10 देखि 14 दिनसम्म व्यक्तिलाई असर गर्न सक्छ।
मम्प्सका कारण बिरामीले अण्डकोष, स्तन, मस्तिष्क, अण्डाशय, प्यान्क्रियाज र मेरुदण्ड सुन्निने अनुभव गर्न सक्छ। विशेष गरी गम्भीर अवस्थामा, बिरामीहरूले बहिरापन पनि अनुभव गर्न सक्छन्। यस्तो अवस्थामा संक्रमित बिरामीहरूलाई आफूलाई अन्य व्यक्तिबाट अलग राख्न र घरमै आराम गर्न सल्लाह दिइएको छ।
यी दिशानिर्देशहरू मम्प्सको फैलावटलाई नियन्त्रण गर्न र यसको प्रभावलाई कम गर्न महत्त्वपूर्ण छन्। यी उपायहरूले सामुदायिक स्वास्थ्यको रक्षा गर्न मद्दत गर्नेछ।